Karty kontrolne
Karty kontrolne (ang. control charts) – wykresy liniowe, na których dodatkowo znajdują się dwie linie, zwane górnym i dolnym limitem kontrolnym. Karty kontrolne służą do zobrazowania takich parametrów zjawiska jak średnia, odchylenie standardowe, rozstęp.
Karty kontrolne — charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Karty kontrolne są jednym z podstawowych narzędzi statycznej kontroli jakości nazywanej również statystyczną kontrolą procesu (z ang. Statistical Process Control — SPC). Twórcą kart kontrolnych jest Walter A. Shewhart.
Karty kontrolne stosowane są w procesach, w których konieczne jest ciągłe monitorowanie — produkcji[1]. Związane jest to również z potrzebą pobierania próbek potrzebnych do analizy podczas procesu produkcji.
Karty kontrolne są graficzną metodą ukazywania nieprawidłowości zachodzących w procesie produkcji. Wykres jest wyznacznikiem zmienności parametrów statystycznych (m.in. wartość średnia próby, zakres zmienności — rozstęp, odchylenie standardowe) względem czasu.
Podczas tworzenia wykresu ustala się graniczne linie będące wyznacznikiem statyczności procesu:
- Górna linia kontrolna — GLK
- Linia centralna
- Dolna linia kontrolna — DLK
Cel kart kontrolnych
[edytuj | edytuj kod]Karty kontrolne służą do kontrolowania procesów, mają na celu zwiększenie wydajności produkcji oraz jakości wyrobów. Dzięki analizie kart kontrolnych można stwierdzić, czy zmiany zakłócające dany proces są zdarzeniem naturalnym (związanym z procesem) lub też przyczyną specjalną, która występuje systematycznie lub sporadycznie i jest sygnałem do znalezienia i eliminacji zakłóceń w badanym procesie.
Czynniki powodujące niezgodności w badanym procesie na karcie kontrolnej przedstawione są w postaci:
- punktów nie mieszczących się w wyznaczonym przedziale (poza liniami kontrolnymi)
- wyraźne sekwencje następujących po sobie punktów:
- nad lub pod linią wartości średnich
- rosnących lub malejących.
Podział kart kontrolnych
[edytuj | edytuj kod]| Ocena liczbowa | Ocena alternatywna |
|---|---|
| Karta wartości średniej (x) i rozstępu (R)
lub odchylenia standardowego(S)
|
Karta frakcji jednostek niezgodnych (p)
lub liczby jednostek niezgodnych (np)
|
| Karta pojedynczych obserwacji(xi)
i ruchomego rozstępu (R)
|
Karta liczby niezgodności(c) lub
liczby niezgodności na jednostkę(u)
|
Karta mediany(M)i rozstępu (R)
| |
| Karta sum skumulowanych |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karty kontrolne, [w:] Internetowy Podręcznik Statystyki [online], www.statsoft.pl [dostęp 2023-06-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zintegrowane zarządzanie jakością, pod redakcją Jana Więcka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007
- Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, A. Hamrol, W. Mantura, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
- Statystyczne sterowanie procesami – doskonalenie jakości z pakietem STATISTICA, Tomasz Greber, StatSoft Polska, Kraków 2000
- Karty kontrolne Shewharta – PN-ISO 8258:1996